سهركۆ یونس
09/04/2024
364 جار خوێنراوەتەوە
بەرزکردنەوەی نرخ لە نێوان واقیع و ویژدانی فرۆشیاراندا
لە پاش چارەسەری کێشەی مووچە، لە نێوان هەولێر
و بەغدا و هەروەها دابەشکردنی دوو مووچە لە ماوەیەکی کاتی کورتدا، کڕینی پێویستییەکانی
رۆژانەی رەمەزان و پێداویستییەکانی جەژن، بەشێوەیەکی گەورەو فراوان، بازاڕیان گەرمکردووە
و جمەی دێت لە کڕیاران، دابەشکردنی نزیکەی دوو ترلێۆن دینار، خواستی بەڕێژەیەکی گەورە
زیادکردووە و لەبەرئەوەی ئارەزووی بەکاربردنی بەکاربەران بەرزە، لەگەڵ دەستکەوتنی
پارە، خواستی کەسەکان زۆرو خێرا دەبێت.
بەداخەوە بەشێکی زۆری بازرگان و فرۆشیاران، ئەم
دەرفەتەیان قۆستووەتەوە و نرخی شمەک و کاڵاکانیان لە بچوک تا گەورە گرانکردووە، لە
کاتێکدا نرخەکان لە پێش دابەشکردنی دوو مووچەکە، جێگرو تاڕادەیەک نزمبوون.
بەرزکردنەوەی نرخەکان، هەمیشە و بەردەوام ترس و
دڵەڕاوکێ ی هاوڵاتیان بووە
لە ڕاستیدا دیارکردنی نرخەکان، لە دەستەڵاتی
حکومەتی هەرێمدا نییە، چونکە هەرێم وەک بەشێک لە عێراق لە دوای پرۆسەی ئازادییەوە،
پەیڕەوی سیاسەتی بازاڕی ئازاد و سەربەستیی بازرگانیی دەکات.
ئاشکرایە لە سیاسەتی بازاڕی ئازاددا، نرخەکان بەپێی
میکانزمی نرخ (خواست و خستنەڕوو) دیاری دەکرێن، بەبێ دەستێوەردانی حکومەت.
هەرچی لیژنەکانی قائیمقامیەتەکان و بەڕێوەبەرایەتی
چاودێری بازرگانی لەشاروشاروچکەکانی هەرێمدا، ئەرکەکەدانیان لە دەرەوەی دیاریکردنی
نرخەکانەوەیە، تەنها لەڕووی نرخەوە، دەتوانن لێپرسینەوە بکەن ئەگەر جیاوازییەکی گەورە
دروست ببێت لەنێوان نرخی کۆ(جملە) و نرخی تاکدا(مفرد)
ئامارەکان باس لەوە دەکەن، زیاتر 90%ی شمەک وکاڵاکان
لەدەرەوە هاوردە دەکرێن، کەواتە دەتوانین بڵێین: ڕێژەیەکی بەرزی نرخەکان پەیوەستە
بەهاوردەکردنەوە، بەهۆی هەڵاوسانی حیهانییەوە بەگشتی نرخی هاوردەکراو بەرزە.
بەڵام ئەوەی تێبینی دەکرێت، بەرزبوونەوەی نرخ لەم
چەند ڕۆژەی کۆتایی مانگی پیرۆزی ڕەمەزاندا، تەنها پەیوەندارە بە خودی بازرگان و فرۆشیارانەوە،
ڕاستەوخۆ لەدوای دابەشکردنی مووچە، بەبێ گوێدانە هیچ ڕێساو ویژدانێک نرخەکانیان بەرزکردووەتەوە.
هەر بۆیە پێویستە لەسەر بازرگانان و فرۆشیارانی
بەڕێز، دوور بن لە بەرزکردنەوەی نرخی شمەک و کاڵاکان، لەلایەک وەک بەرپرسایەتی ئایینی
و پابەندبوون بە بنەماکانی ئایینی ئیسلام، کەبەدڵنیاییەوە بنەماکانی ئابوری ئیسلامی،
دژی قۆستنەوەو گرانفرۆشیە.
لە لایەکی ترەوە وەک بەرپرسیارییەتی نەتەوەیی و
نیشتمانی و هەستی کوردبوونەوە، خۆیان بگرن لەم دیاردەیە.
پێویستە لەکاتی تۆمارکردنی سەرپێچی فرۆشیاراندا،
لیژنەکانی قایمقامییەتەکان و بەڕێوەبەرایەتی چاودێری بازرگانیدا، پێویستە دەستکراوە
بن لەسزادانی دارایی و تەنانەت داخستنی دوکان و مارکێتەکاندا.
ئەوەشمان لەبیرنەچێت، پێویستە سوپاس و دەستخۆشی
تایبەت ببەخشرێت بەو بازرگان و فرۆشیارو مارکێتانە، کە نرخەکانیان دابەزاندووە.
بەئومێدی ئەوەی جەژنێکی پڕشادی وخۆشی و سەلامەت
بۆ هەموو لایەک بەڕێبکەین.
لە تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان شەیری بکە
هەموو وتارەکانی سهركۆ یونس