یاسای قەرز و هاوهەڵوێستی شیعەو سوننە

عێراق لە دوای ۲٠٠۳وە لەسەر بنەمای تەوافق بیناکراوەتەوە بە جۆرێک زۆرینە ستەمکاری دروست نەبێت و هەروەها ڕێگربێت لە دیکتاتۆریەت!!!

بەڵام دوای ۱۷ ساڵ عێراق لەڕووی پراکتیکیەوە کەیسێکی سەرکەوتووی تەوافقی پیشان نەداوەو بەردەوام گرفت و قیرانی هەبووە و هەیە لەسەر ئاستی پێکهاتە سەرەکییەکان و چۆنیەتی مامەڵەکردنیان لەسەر پڕۆسەی سیاسی.

گرفت و قیرانەکانیش کاتێک سەرهەڵدەدات کە بەرژەوەندییەکان دژ بەیەک بوەستن و هاوتەریب و هاوهەڵوێست نەبن.

لە هەندێک لایەنیشەوە بەتایبەتی دابەشکردنی پۆستە باڵاکان لە نێوان خۆیاندا کێشەی گەورەیان نییە، بە تایبەتی کە پەیوەست بووە بە کەسێک یان لایەنێک ئەوەش هۆکاری تایبەتی و بەرژەوەندی کەسی تێدا زاڵ بووە.

بۆ نموونە کاتێک سەرۆکوەزیران لای شیعەیە زۆر لایان ئاساییە سەرۆککۆمار لای کوردبێت و سوونە سەرۆکی پەرلەمانی لابێت هەروەها بۆ پۆستە وەزارییەکانیش هەمان دابەشکاری بە ڕێژەی جیاواز.

هاوهەڵوێستی شیعە و سووننە لەدەرکردنی یاسای قەرز و نادیدەگرتنی خواستی کورد لای دەستەڵاتی کوردی بە تێکدانی تەوافق و شەراکەت و هاوسەنگی دەزانرێت و لێی دەڕوانن، لێرەشەوە ده‌نگۆی هاوهەڵوێستی و یەک هەڵوێستی هاتۆتەوە مەیدان!!!

ئەگەر باس باسی تێکدانی تەوافق و شەراکەت و هاوسەنگییە ئایا تەنها لەم یاسایەدا ڕەنگی داوەتەوە؟ بێگومان نەخێر چونکە چەندین کێشەی نێوان هەرێم و بەغداد هەیە کە نەک هاوبەشی تێکدراوە بەڵکو خراپتریشە.

گرفتەکە لێرەدا ئەوەیە کاتێک پۆستە باڵاکان دابەش دەکرێت کەس باسی هەڵوێستی نەتەوەیی و شتی لەم بابەتانە ناکات بەڵام لەکاتێکی تر و بابەتێکی تردا ئەو داواکارییە بەرزدەبێتەوە. لەوە باشتر و چاکتر نییە کە هەمووی هاوهەڵوێست بێت لەپێناو بەرژەوەندی باڵای نەتەوەیی و گشتی و دژایەتی و نەهێشتنی گەندەڵی بە جۆرێک بەردەوامی و ئیرادەیەکی بەهێز هەبێت بۆ پراکتیزەکردن، بەڵام بەداخەوە دەسەڵات کاتێک ئەوەی دەوێت کە خۆی بیەوێت نەک بەرژەوەندی گشتی بیخوازێت، بۆیە لەم جۆرە بارودۆخەشدا کەسانێک هەن دەیانەوێ ئاڕاستەی رووداوەکان بەجۆرێک بێ بۆ مەرامی سیاسی بەکاری بهێنن سەرەرای ئەو هەمووە شکستە.

ئەو کێشمەکێشانەی لە میانی دەرکردنی یاسای قەرز هاتە بوون سەلمێنەری ئەوەن کە دەسەڵاتی هەرێم گرنگی بەو رووداوانە نەداوە یان نایەوێت بیدات کە لە بەغداد دەگوزەرێت.

گومانی تێدانیە لەم یاسایەدا سوونەو شیعە خواستی کوردیان نادیدە گرتووە، لەهەمان کاتدا دەبێت دەستەڵات ئەوە بزانێت و دەیشیزانێت کە شیعە و سوونە بەتایبەتی شیعە لە پەرلەمان دەتوانن لەڕێگەی چەند یاسایەکی لەم جۆرە کاریگەری نێگەتیڤ لەسەر هەرێم دروست بکەن، بۆیە دەبێت بە ناوەندی ستراتیژی بزانن و فاکت و رەهەندی گرنگی سیاسەتی لەسەر دروست بکەن نەک بگاتە خاتر و خوایشتی ڕیش و تەمەن و..هتد.

ئەمانەش هەمووی یارییەکی قێزەونە کە قوتی خەڵکی کراوەتە بابەتی ململانێی سیاسیەکان ئەگینا ئەگەر بەغداد بەجددی دەیەوێت ئیجرائات بکات لەگەڵ ئەوانەی دەستیان بەسەر مەلەفی نەوتدا گرتووە با بتوانێت لە دژیان ڕێوشوێنی یاساییان لە ناوخۆ و دەرەوەدا بجوڵێنێت بەوانەی ناوەڕاست و باشوریش.

لەم یاسای قەرزەدا خواستی لایەنە کوردییەکان لە بەغداد رەچاو نەکراوە هەرسێ سەرۆکایەتیەکەش ناڕەزایی خۆیانیان نیشانداوە و داوای کۆبوونەوە دەکەن لەگەڵ نوێنەرانی کورد لە بەغداد، ئەم بارودۆخە پێویستی بە کاری جددیە کە خەمێک لە قووتی خەڵکی بخورێت بۆ ئەوەی چیتر ئەو مەلەفی نەوتە کە بووەتە قەیرانێکی گەورە بۆ سەر هاوڵاتیان بەو جۆرە ئیدارە نەدرێت و پێویستە کۆبوونەوە بۆ ئەوە بکرێت کە دەستهەڵگرن لە بازرگانی و بەهەدەردانی سامانی سەرزەوی و ژێر زەوی وبەتاڵان بردنی.

گومانی تێدانیە مەلەفی نەوت بەهۆی گرێبەستی پەنجا ساڵە لەگەڵ تورکیا و پشکداری چەند کۆمپانیایەکی بیانی حکومەتی هەرێم دەستکراوە نییە لەمامەڵەی سەربەخۆ تێیدا.

بۆیە لەم ململانێ ناتەندروست و نارەوایەدا تەنها هاووڵاتی ئاسایی و مووچەخۆر زەرەرمەندی سەرەکین کە ژیانیان و قوتی ڕۆژانەیان لەسەر ئەو مووچەیەیە کە دەستەڵات یاری پێدەکات و بێ باکە بەرامبەریان.